Plakat i jego moc przez bardzo długi czas były ignorowane. Artyzm tych małych, aczkolwiek wyraźnych form dopiero od jakiegoś czasu jest naprawdę doceniany, a my jako odbiorcy powoli zaczynamy zwracać uwagę na to, kto stworzył dany plakat czy afisz. Oto kilka najważniejszych nazwisk, bez których nie moglibyśmy mówić o „polskiej szkole plakatu”.
Polska szkoła plakatu
To określenie z lat 60. XX wieku, służące do nazywania polskich artystów plakacistów, którym udało się zdobyć międzynarodową sławę oraz uznanie. Ich plakaty najczęściej dotyczyły spraw społecznych, politycznych oraz szeroko pojętej kultury. Prace przez nich tworzone wyróżniały się zróżnicowaną stylistyką, jednakże wszystkie cechowała lapidarność i oszczędność formy, nowatorskie liternictwo, a także konieczna w tamtych czasach ironia.
Pobierz kod osadzaniaHenryk Tomaszewski
To jeden z pierwszych uznanych twórców polskiej szkoły plakatu. Jego słowa doskonale oddają fenomen, jakim jest w społeczeństwie rola polskiego plakatu, a mianowicie: „Salonem plakatu jest ulica”. W powojennej, szarej rzeczywistości trudno było odnaleźć barwy w codzienności i prozie życia. Wtedy właśnie na ulicach zaczęły pojawiać się niezwykłe, niespotykane do tej pory plakaty, które łączyły w sobie sztukę i wydźwięk praktyczny. Tomaszewski tworzył grafiki, plakaty, ale również rysunki i ilustracje. Ukończył Warszawską Akademię Sztuk Pięknych. Od 1947 roku projektował plakaty dla Polskiego Filmu. Jego twórczość była znana nie tylko w kraju, ale również w Europie i na świecie. Już w 1948 roku podczas Międzynarodowej Wystawy Plakatu w Wiedniu pięć jego prac otrzymało pierwsze nagrody. Jego twórczość znajduje się w prestiżowych kolekcjach na świecie, jak chociażby w MoMA w Nowym Jorku, jest zdobywcą najważniejszych międzynarodowych nagród w dziedzinie plakatu.
Tadeusz Trepkowski
Podobnie jak Tomaszewski należał do pierwszego pokolenia polskiej szkoły plakatu. W kręgach jego zainteresowań były przede wszystkim plakaty polityczne, społeczne, BHP, filmowe, sportowe czy imprezowe. Zajmował się także grafiką prasową oraz wystawiennictwem. Jego prace charakteryzowały zwięzłość formy, wyrazista symbolika i zredukowany do minimum tekst. Co ciekawe, był to artysta samouk. Tylko przez kilka miesięcy uczęszczał do Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych, jednak to mu wystarczyło, by otrzymać wiele prestiżowych nagród, w tym Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu za plakat o tytule „Ostrożnie”.
Jan Lenica
Polski artysta plastyk. Zajmował się plakatem, rysunkiem satyrycznym, ilustracjami książkowymi, grafiką użytkową, ale także scenografią i filmem animowanym. Jego rysunki satyryczne najczęściej można było zobaczyć na łamach tygodnika „Szpilki”.
To właśnie jemu przypisuje się autorstwo określenia „polska szkoła plakatu”, którego użył do zatytułowania artykułu swojego autorstwa dotyczącego polskiego plakatu w szwajcarskim „Graphisie”.
Na początku projektował głównie plakaty filmowe. Następnie zajął się realizacją filmów animowanych takich jak „Był sobie raz” z 1958 r., „Pan głowa” z 1959 r. czy „Labirynt” z 1962 r. Filmy te doceniano na całym świecie i wielokrotnie nagradzano na międzynarodowych festiwalach filmowych. W trakcie swojej kariery również wykładał, chociażby na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge.
zdj. główne: Yonghyun Lee/unsplash.com
